W 2005 r. w strukturach organizacyjnych Uczelni pojawiła się Katedra Kultury Fizycznej Osób Niepełnosprawnych (kierownik dr hab. Eugeniusz Bolach, prof. nadzw.). W jej skład weszły: Zakład Sportu Osób Niepełnosprawnych oraz Zakład Odnowy Biologicznej. Powołanie Katedry, a docelowo Zakładu Sportu Paraolimpijskiego (2021) poprzedziły długie lata stopniowego usamodzielniania się. Genezę powstania Zakładu można powiązać z przedmiotem “Teoria i metodyka sportu inwalidów”, który od 1979 r. był wykładany przez dr. Bolacha (habilitacja w 1999 r., tytuł profesora w 2011 r.) i realizowany w Zakładzie Chorób Wewnętrznych Instytutu Rehabilitacji Ruchowej (kierownik prof. dr hab. med. Adam Rosławski). W 1984 r. do Zakładu dołączył mgr Jerzy Mysłakowski, kierownik Działu Wychowania Fizycznego i Sportu Zakładu Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów oraz wieloletni trener kadry narodowej niepełnosprawnych sportowców w podnoszeniu ciężarów-powerliftingu.
W latach 1992–1994 Instytut Rehabilitacji Ruchowej przeszedł kolejną zmianę. Przedmiot teoria i metodyka sportu inwalidów przejął Zakład Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu należący do Katedry Fizjoterapii (kierownik prof. Zdzisław Zagrobelny). W 1995 r. dr Eugeniusz Bolach objął funkcję kierownika nowo utworzonego Zakładu Wychowania Fizycznego i Sportu Osób Niepełnosprawnych, który w 2000 r. przemianowano na Zakład Sportu i Rekreacji Osób Niepełnosprawnych (kierownik: dr hab. E. Bolach) i włączono do Katedry Fizjoterapii. Szeregi Zakładu zasilili Bartosz Bolach (doktorat w 2007 r., habilitacja w 2018 r.), wieloletni asystent trenera kadry narodowej w piłce siatkowej niepełnosprawnych sportowców, Wojciech Seidel (doktorat w 2009 r.) – wieloletni trener kadry narodowej w pływaniu niepełnosprawnych sportowców, oraz prof. Eugeniusz Prystupa z Instytutu Kultury Fizycznej we Lwowie. W 2016 r. zmieniono nazwę na Katedrę Sportu Paraolimpijskiego. Jej kierownictwo powierzono dr. hab. Adamowi Kawczyńskiemu (od roku 2022 uzyskał tytuł profesora). W skład jednostki weszły: Zakład Treningu w Sportach Osób Niepełnosprawnych oraz Zespół Odnowy Biologicznej. Katedra działała do 2020 r.
Zakład Odnowy Biologicznej (z czasem przekształcony w Zespół), jako druga podjednostka Katedry, wywodzi się z Zakładu Medycyny Sportowej kierowanego przez doc. dr hab. n. med. Karmenę Stańkowską. Pracownikami Zakładu Medycyny Sportu z najdłuższym stażem byli: masażysta Aleksander Lewandowski, dr Ryszard Pawelec i dr Edyta Szczuka. Do Zakładu dołączyli też: dr Maciej Kochański, dr Rafał Szafraniec, dr Tatiana Prystupa oraz dr Sebastian Klich. Kierownikiem Zakładu był dr hab. n. med. Jan Szczegielniak, prof. nadzw. (obecnie Krajowy Konsultant ds. Fizjoterapii).
W 2020 r. zmieniono strukturę Wydziału Fizjoterapii. Dotychczasowa Katedra stała się Zakładem Sportu Paraolimpijskiego. Jego kierownikiem pozostał dr hab. Adam Kawczyński, prof. AWF. Zakład tworzą: dr hab. Bartosz Bolach, prof. AWF, dr Sebastian Klich, dr Rafał Szafraniec, dr Wojciech Seidel, dr Ryszard Pawelec, dr Maciej Kochański, dr Edyta Szczuka i dr Damian Janecki.
W 2003 r. po likwidacji Pracowni Krioterapii i Obrzęków Niezapalnych stanowisko w biurze Zakładu objęła technik fizjoterapii, a od 2005 r. mgr fizjoterapii Dorota Szarafińska-Juszczak.
W latach 2003–2018 pracownicy Katedry byli organizatorami cyklicznych (I–IX) międzynarodowych konferencji naukowych „Aktywność ruchowa osób niepełnosprawnych” (ARON) we współpracy z Polskim Towarzystwem Walki z Kalectwem i Klubem Sportowym Niepełnosprawnych „Start”.
Pracownicy Zespołu/Zakładu Odnowy Biologicznej przez wiele lat aktywnie uczestniczyli w pracach Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej: konferencjach i warsztatach szkoleniowych. Zajmowali się zagadnieniami dotyczącymi organizacji zespołu sportowego w kontekście działań regeneracyjnych, wpływu czynników fizjologicznych i antropologicznych na procesy bioregeneracji ustroju oraz oddziaływań różnych metod odnowy biologicznej na organizm. Obecnie problematyka dydaktyczna i naukowa poszerzyła się o obszar zastosowania technik relaksowo-koncentrujących w sporcie, komplementarnego podejścia do stanu zdrowia sportowca, nowoczesnych metod diagnozowania stanu zdrowia i likwidowania stanów przeciążeniowych oraz zastosowania różnych metod regeneracji ustroju u sportowców niepełnosprawnych.
Zgodnie z decyzja Departamentu Urzędu Kultury Fizycznej utworzono jedyną w kraju specjalizację trenerska, a od 2000 r. instruktorską w 5 dyscyplinach sportu osób z niepełnosprawnościami (podnoszenie ciężarów-powerlifing, pływanie, lekkoatletyka, tenis ziemny, piłka siatkowa na siedząco i stojąco), sukcesywnie dodawano kolejne dyscypliny: koszykówka na wózkach i goalball prowadzone przez uprawnionych trenerów-pracowników Zakładu Sportu Paraolimpijskiego. Uprawnienia trenera II klasy uzyskało 21, a instruktora w sumie 490 studentów obu Wydziałów.
Ponadto w Zakładzie Odnowy Biologicznej do dnia dzisiejszego realizowana jest specjalizacja z odnowy biologicznej dla studentów (stopień instruktora uzyskało 270 studentów). Dla studentów Wydziałów Fizjoterapii i Wychowania Fizycznego i Sportu organizowana jest dodatkowo specjalizacja Instruktorska przez Centrum Doskonalenia Kadr (stopień instruktora uzyskało 1000 studentów).
Opracowanie: prof. dr hab. Eugeniusz Bolach i mgr Dorota Szarafińska-Juszczak